Türkiye’de Video Kaset Dönemi (1980’ler – 1990’lar)

1. Başlangıç: 1980’lerin İlk Yılları

1980’lerin başında Türkiye’ye yavaş yavaş VHS (Video Home System) ve Betamax formatındaki video oynatıcılar girmeye başladı. Bu dönemde önce zengin evlere ve video kulüplerine ulaştı.

2. Video Kulüplerin Altın Çağı (1983-1993)

Mahalle aralarında açılan video kaset kulüpleri, gençlerin ve sinemaseverlerin buluşma noktasıydı.

“Üye” olunurdu. Giriş kartları vardı.

Herkesin evinde henüz video oynatıcı yoktu ama kulüpten hem oynatıcı hem kaset kiralanabiliyordu.

Filmler:

Hollywood filmleri en popülerdi: Rambo, Rocky, Chuck Norris, Bruce Lee furyası…

Yeşilçam’ın sinemalarda pek tutulmamış B-filmleri burada yeniden keşfedildi.

Aileler akşamları birlikte film izlemeye başladı. Ev sineması kültürü doğdu.

Korsan kaset piyasası hızla büyüdü. Taksim, Kadıköy, Bakırköy gibi yerlerde çantacı satıcılar vardı.

Birçok insan bu sektörde iş sahibi oldu: video kaset çoğaltanlar, kulüp sahipleri, ithalatçılar…

1985-1989 yılları arasında 235’ten fazla video filmi çekilmiştir. Çoğunlukla o zamanın arabesk şarkıcıları (Emrah, Ceylan, Müslüm Gürses, Ferdi Tayfur , İbrahim Tatlıses ,Yunus Bülbül vs.vs.) ve çok usta oyuncuların (Adile Naşit, Ayşen Gruda, Münir Özkul, Agah Hün,Tevhit Bilge, Neriman Köksal, Müjdat Gezen) oynadığı kısa süreli soluk görüntülü çoğunlukla ya 16 mm lik ya da el kamerasıyla çekilen filmlerdi.

Bu filmler dışında o zamanın müzikalleri ve bazı tiyatro oyunları (Nejat Uygur, Zeki-Metin, Levent Kırca, Ali Poyrazoğlu ve Şan Tiyatrosu Müzikalleri) da video olarak çok ilgi gördü. Özellikle Zeki-Metin ve Nejat Uygur un oyunları kiralanma rekoru kırdı.Bu furyadan bir sürü oyuncu nasibini aldı. (Adile Naşit bu furyada 25 ten fazla video filminde oynamıştır.)

Türkiye’deki En Nostaljik Video Kaset Kulüpleri

1980’lerin ortalarından 90’ların başına kadar ülkenin dört bir yanını saran video kaset kulüpleri, birer kültürel mabetti adeta… İşte bazıları:

İstanbul’da:

Video Time (Etiler): Ünlülerin uğrak yeriydi.

Star Video (Kadıköy): Yerli ve yabancı kaset arşivi devasa boyuttaydı. Bazı kasetler sırayla beklenirdi Oğuzcum, öyle rağbet vardı.

Kulis Video (Beyoğlu): Sanat filmleri de bulundururdu; Fellini, Bergman gibi ustaların işlerini kiralayabileceğin nadir yerlerdendi.

İnter Video (Levent): Sadece kiralama değil, satışı da yapardı. Özgün kapakları olan ithal kasetler satılırdı burada.

Video Kaset Şirketleri :

Metro Film, Varlık Film, Kalkavan Film,Türk-Kan Film, Aydan Film, Pers Film vs

Ulusal Video, 1980’li yılların ortasından 1990’ların başlarına kadar Türkiye’nin en büyük video kaset dağıtım ve kiralama zincirlerinden biriydi. Aynı zamanda Türkiye’deki ev sineması kültürünün öncülerinden biri olarak kabul edilir.

Diğer Şehirlerde:

Ankara’da: “Laser Video” ve “Video 06”

İzmir’de: “Video Deniz”, “Ege Film Video”

Bursa’da: “Retro Video”, “Uludağ Video”

Almanyada ise Arsel Video, Kalkavan Video, Minareci Video gibi şirketler kurulmuştur.

Her şehirde mutlaka en az bir “Altın Video”, “Video Center” ya da “Video Market” isminde videocu vardı.

Dergiler :

Video Magazin

Tüm yeni çıkan kasetleri tanıtırdı. Arka sayfada kaset kiralama fiyat listeleri olurdu.

Sinema 1001

Biraz daha sanatsal, festival filmi ve yönetmen odaklıydı. Kapaklarında genellikle Almodóvar, Tarkovsky gibi isimler olurdu.

VİDEO FİLM 12 sayı çıkmıştır. (1.11.1988-1.10.1990) Aylık sinema, video, teknoloji dergisidir.

Notlar :

*Kiraladığınız kaseti zamanında götürmeyince ceza öderdiniz.

* Kasetin içini açıp “geri sarmayı unutanlara” sinirlenilirdi.

* Bazı kasetlerin etiketine “Kopyalanması yasaktır” yazardı ama kimse dinlemezdi.

*Rambo , Rocky , Chuck Norris’in filmleri daha sinemalara gelmeden video kaseti kiralanabiliyordu.

Video Kasetlerin Sonu

1990’ların ortasında CD ve VCD piyasaya girdi.

2000’lere doğru DVD ile birlikte video kaset tamamen ortadan kalktı.

Video kulüpler ya kapandı ya da VCD/DVD’ye geçti.

Share post: